O Crvenokosoj Boginji

Muzejska jedinica poseduje neprocenjivu arheološku zbirku u kojoj je i figurina "Crvenokosa boginja" koja je pronađena 1989.godine na Donjoj Branjevini.
U znaku ovog simbola Odžaci slave dane proleća, plodnosti i narodne tradicije od 1990.godine i figuriraju na kulturnoj mapi Srbije u znaku "Crvenokose boginje".
Centar kulture "Odžaci" je objedinitelj ukupnih kulturnih događanja na području Opštine Odžaci i organizator Dana proleća, plodnosti i narodne tradicije
"Crvenokosa boginja".

Orijentaciona ispitivanja na lokalitetu Donja Branjevina počela su 21.marta 1989.godine, i trajala su do 10.septembra iste godine. Sonda veličine 6x6 metara postavljena je blizu centra naselja.
Uskoro su zabeleženi i prvi interesantni nalazi: nakon uglačavanja otkopnog sloja 6, u otkopnom sloju 7 pojavio se neobičan predmet - iz zemlje su virile neke nožice.
U prvom momentu arheolozi su mislili da se radi o nekom žrtveniku ili posudi, možda nalik na pticu. Kada je predmet očišćen i snimljen, pristupilo se njegovom vađenju.
Na opšte zaprepašćenje, u rukama se našla polomljena ženska statueta neobične veličine.
Po završenom čišćenju objekta u kojem je nađena statueta, konstatovan je i jedan veći okrugli otvor gde je verovatno bio ukopan totem, nalik savremenim afričkim totemima. Iako ceo objekat još nije bio istražen, zaključeno je da je u pitanju neko kultno mesto, možda svetilište.
Položaj pronađene fragmentovane statuete i činjenica da je statueta namerno polomljena i tako "sahranjena" ukazuje na opravdanost ranijih pretpostavku kako su u ranom neolitu prilikom vršenja magijsko-religijskih obreda prinošene i ljudske žrtve, a kada je to bilo nemoguće, simbolično, u toku rituala lomljena je - žrtvovana je - glinena statueta. Tako su učinili i u Naselju Donja Branjevina prvi zemljoradnici na ovom prostoru.
U zemlju su zakopali, tačnije, zemlji su prineli na žrtvu Boginju plodnosti, da bi zauzvrat od nje dobili mnogo plodova, mnogo pšenice. Ova statueta u umetničkom, estetskom i istorijskom smislu predstavlja najzreliju manifestaciju jednog verovanja tih, nama dalekih populacija starijeg neolita.

Ono što razlikuje ovu statuetu od sličnih nalaza je njena monumentalnost.
Njena visina iznosi 38cm.
Ona je pravi div u poređenju sa do sada pronađenim nekompletnim statuetama istog tipa, čija visina ne prelazi 15cm.

Jedinstvena je u svetu, premda neki arheolozi osporavaju značaj ovog nalaza.
Ako svemu dodamo da su u njoj sjedinjeni simboli ženske i muške plodnosti, invencija tadašnjeg umetnika, pre više od 7000 godina, izaziva ushićenje. Crvenokosa boginja, pored vrsno izrađenih atributa ženske plodnosti, istovremeno je i prikaz muške plodnosti jasno prikazan testisima i falusom.
Kreativnost praistorijskog skulptora prosto je neponovljiva i ukazuje na visok stepen umetničke kulture prvih zemljoradnika u doba ranog neolita na našim prostorima.